ایران بریفینگ / گروه «حشدالعتبات» (بسیج عتبات) عراق نخستین گردهمایی خود را در تاریخ اول تا سوم دسامبر ۲۰۲۰ با عنوان «حشدالعتبات؛ حامیان فتوا و سازندگان کشور»، در استان نجف برگزار کرد. این شاخه از حشدالشعبی دارای ۲۰ هزار عنصر و چهار گروه مسلح شامل دسته رزمی «امام علی»، لشکر «علیاکبر»، دسته رزمی «العباس» و «انصارالمرجعیة» (یاران مرجعیت) است.
این چهار گروه در گردهمایی یاد شده بر پایبندی شدید خود به دستورات آیتالله «سیدعلی سیستانی»، مرجع تقلید نجف و احترام به قانون عراق تاکید کردند.
در بیانیه پایانی این گردهمایی، بر التزام حشدالعتبات به قانون و «قانون اساسی» عراق و جلوگیری از مخالفت با این قوانین توسط جنگجویان این گروه، ممانعت از فعالیت سیاسی، ارتباط حزبی و کاندیداتوری در انتخابات آتی و هرگونه سوءاستفاده از موقعیت از سوی آنها تاکید شده است.
این گروه همچنین از «مصطفی الکاظمی»، نخستوزیر عراق خواسته است تا قانون جدایی حشدالعتبات از «حشدالشعبی» و ادغام آن در فرماندهی کل نیروهای مسلح را اجرا کند. این قانون مبتنی بر دستور دیوانی است که توسط «عادل عبدالمهدی»، رئیس سابق شورای وزیران عراق صادر شده است.
به گفته مسئولان حشدالعتبات، تأخیر در اجرای این تصمیم تأثیر مستقیمی بر عملکرد جنگجویان این گروه خواهد گذاشت.
عادل عبدالمهدی، نخستوزیر سابق عراق در تاریخ ۱۹ آوریل سال جاری دستور انفصال چهار گروه مسلح وابسته به عتبات مذهبی از حشدالشعبی و قراردادن آنها زیر نظر خودش را صادر کرد.
به حاشیهراندن حشدالعتبات در عراق
در این زمینه، «رافع الکبیسی»، کارشناس مسائل امنیتی میگوید: «گروه حشدالعتبات در داخل حشدالشعبی عمداً مورد بیتوجهی قرار گرفته است. این گروه طی چند وقت اخیر به حاشیه رانده شده است و در مراکز فرماندهی سازمان حشدالشعبی مشارکت داده نمیشود. این وضعیت از زمان فرماندهی “ابومهدی المهندس” در حشدالشعبی وجود داشت و پس از کشته شدن او نیز از سوی جانشین وی، “ابوفدک”، ادامه یافته و باعث شده است تا حشدالعتبات اعلام کند که حامی سازندگی کشور و ملتزم به دستورات مرجعیت نجف است.»
وی افزود: «گروه حشدالعتبات میکوشد بین خود با فرماندهان وابسته به ایران در حشدالشعبی فاصله ایجاد کند چون آنها نزد مردم عراق متهم به ایجاد ناهنجاری، سوءاستفاده از سلاح و کاربرد آن علیه تظاهرکنندگان اعتراضات مدنی هستند.» او همچنین تصریح کرد: «اختلاف در میان حشدالشعبی از مدتها پیش آغاز شده بود ولی در رسانهها اعلام نمیشد
«هشام الهاشمی»، کارشناس مسائل امنیتی شش روز پیش از ترورش، در تاریخ ششم جولای سال جاری میلادی پژوهشی را با عنوان «اختلاف داخلی در ارکان حشدالشعبی» منتشر کرد. وی در این اثر که توسط «موسسه سیاستگذاری» منتشر شد، گفته بود: «اختلاف فقهی عمیقی بین دو گروه در داخل حشدالشعبی وجود دارد؛ گروه نخست مقلد علی خامنهای، رهبر ایران است و اعضای گروه دوم که از گروههای مرتبط با عتبات عراق تشکیلشده است، از مرجع عالی شیعیان در نجف تقلید میکنند.»
بر اساس تحقیقات الهاشمی، چهار نوع پست ارشد در حشدالشعبی وجود دارد که سه مورد آن، فرماندهی ولایی شامل رئیس هیات، دفتر و دبیر کل آن و چهارمی نیز ریاست ستاد است. مسئولان میانی نیز پنج دستیار رئیس ستاد، سه فرمانده ولایی و دو فرمانده بازنشسته یا نمایندگان دستگاههای امنیتی و نظامی هستند. تمام آنها وابسته به فرماندهان ولایی بوده و هیچ پست بزرگی به حشدالعتبات در داخل حشدالشعبی داده نشده است.
گفتنی است دیدگاههای حشدالعتبات با حشدالشعبی تفاوت دارند و گروههای زیرمجموعه آن مخالف فعالیت سیاسی و کاندیداتوری در انتخابات عراق هستند. مشارکت حشدالشعبی در انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۸ عراق باعث انشعاب ایدئولوژیک واقعی بین این گروه با حشدالعتبات شد. «ائتلاف الفتح» وابسته به حشدالشعبی دومین فراکسیون بزرگ در پارلمان عراق به شمار میرود و دارای قدرت سیاسی و نظامی زیادی در این کشور است.