ایران بریفینگ / رئیس جمهور ایران در حالی که با خروج دولت ترامپ از توافق هسته ای، از سوی تندروهای داخلی با فشاری فزاینده مواجه است، برای نخستین بار دیداری رسمی از عراق خواهد داشت.
سفر حسن روحانی که از سوی وزیر خارجه ایران «تاریخی و باشکوه» خوانده شده، به دنبال تقویت روابط میان دو کشور است و همچنین پاسخی است به سفر اعلام نشده دونالد ترامپ در ماه دسامبر و اظهار نظر رئیس جمهور آمریکا که نیروهای این کشور برای نظارت بر ایران، در عراق باقی خواهند ماند.
آن زمان، دونالد ترامپ شب هنگام و بدون این که در بغداد توقف کند برای احوال پرسی از نیروهای آمریکایی در پایگاهی نظامی حاضر شد.
روحانی بعدا این دیدار را به سخره گرفته پرواز شبانه به عراق را نشانه شکست برای آمریکا در این کشور خواند و گفت: چرا رئیس جمهور یک «دیدار رسمی و عمومی» از عراق به عمل نمیآورد.
روحانی گفت: «باید در خیبان بغداد قدم بزنی… تا متوجه شوی مردم چگونه از تو استقبال میکنند.»
ظریف در گفتگویی که در بغداد با خبرگزاری «ایرنا» داشته گفته است دیدار روحانی از عراق فرصت دستیابی به «درکی جدی» میان دو کشور همسایه فراهم میکند.
روحانی که قبل از ریاست جمهوری به شکل شخصی به عراق سفر کرده بود، سال ۱۳۹۵ برای سفری رسمی برنامه ریزی کرده بود که بعدا به دلیل مشکلات اجرایی نامشخص لغو شد.
این بار روحانی در دوره دوم ریاست جمهوری در حالی عازم کشور همسایه میشود که دولتش با کاهش ارزش ریال و بحرانی اقتصادی دست و پنجه نرم میکند.
تهران حضور نظامی آمریکا را در عراق یک تهدید میبیند که میتواند به کاهش نفوذ ایران در بغداد هم منجر شود.
ایران همچنین عراق را به عنوان مسیری برای دور زدن تحریمهای آمریکا میبیند که با خروج دولت ترامپ از توافق هسته ای ایران بار دیگر بر تهران تحمیل شده است.
سال گذشته صادرات ایران به عراق به رقم ۹ میلیارد دلار رسید. تهران امیدوار است حجم کل تجارت ۱۳ میلیارد دلاری دو طرف به ۲۰ میلیارد دلار برسد. همچنین ۵ میلیون گردشگر مذهبی عراقی و ایرانی که از مکانهای مذهبی کشور دیگر بازدید میکنند، نزدیک به ۵ میلیارد دلار ارزش دارد.
اکنون این اولین دیدار روحانی از عراق در پنج سال اخیر است و در زمانی انجام میشود که اقتصاد ایران به شدت تحت تأثیر تحریمهای ایالات متحده آمریکا بوده و تقویت روابط با کشورهای همسایه یکی از راهکارهای ایران برای مقاومت در مقابل این تحریمها است.
قرار است او در جریان این سفر سه روزه با برهم صالح، رئیسجمهور و عادل عبدالمهدی، نخستوزیر همچنین سید علی سیستانی، مرجع عالی شیعیان عراق دیدار کند.
حوزه علمیه نجف اما تاکنون واکنشی به این سفر نشان ندادهاست.
دولت آمریکا بارها در مورد «دخالت» تهران در عراق هشدار دادهاست اما جمهوری اسلامی ایران امیدوار است که به یاری بغداد از فشار سنگین تحریمهای آمریکا علیه تهران بکاهد.
تهران امیدوار است که بازسازی عراق به شرکتهای ایرانی واگذار شود. مبادلات تجاری دو کشور در حال حاضر به دوازده میلیارد دلار میرسد که عمدتاً شامل صادرات فرآوردههای ایران به عراق میشود. حسن روحانی ابراز امیدواری کرده که این مبادلات به بیست میلیارد دلار افزایش یابد.
عبدالله الخریبط یکی از نمایندگان پارلمان عراق با اشاره به سفر روحانی به عراق توضیح میدهد: سیاست عادل عبدالمهدی اولویت دادن به مصلحت عراق در برابر دیگر مسائل است.
در همین رابطه عبدالرحمن الشمری کارشناس اقتصادی عراق نیز میگوید: عراق توانایی ورود به جنگ اقتصادی ایران و آمریکا را ندارد.
در روزهای اخیر رسانههای ایرانی مانور زیادی روی این سفر انجام دادهاند و امضای توافقنامههای مدنظر را گامی برای نفس کشیدن ایران توصیف کردند.
در این سفر قرار بود قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران و رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات نیز روحانی را همراهی کنند که هیچ کدام از آنها اکنون در لیست مهمانان بغداد نیستند و تهران و سپاه پاسداران نیز این عدم همراهی را ترجیح می دهد با سکوت بگذراند،دیدار روحانی از عراق قرار بود حامل پیامی برای ایالات متحده و متحدان منطقهای آمریکا، در مورد حضور و نفوذ جمهوری اسلامی در عراق باشد اما عملا هیچ دستاوردی برای ایران نداشته و عراق ثابت کرد با وجود تحریمها بین ایران و آمریکا مصمم است در دایره آمریکا قرار بگیرد تا پشت ایران .