سخنگوی وزارت خارجه ایران از برخورد قضایی با حمله‌کنندگان به سفارت بریتانیا خبر داد، اما ۱۱ نفر از مهاجمان آزاد شدند. مهدی خلجی حمله‌ی مهاجمان به سفارت بریتانیا در تهران را زیر نظر بخش‌های مختلف حاکمیت ایران می‌خواند.
رامين مهمانپرست، سخنگوی وزارت‌خارجه ایران، حمله به سفارت بریتانیا در تهران را «غيرقابل پيش‌بينی» خوانده و از «برخورد با متخلفين» و«پیگیری و بررسی قوه قضائيه ایران در این رابطه» خبر داده است. رسانه‌های داخل ایران همزمان با سخنان مهمانپرست از آزادی ۱۱ نفر از حمله‌کنندگان به سفارت بریتانیا و باغ سفارت در قلهک خبر دادند که سه‌شنبه (۸ آذر) بازداشت شده بودند.
درون حکومت ایران واکنش‌ها به تخریب بخشی از اموال سفارت بریتانیا در پی ورود مهاجمان به سفارت متفاوت است.
علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران، در حالی حمله به سفارت بریتانیا را «برآیند افکار عمومی جامعه ایران» می‌خواند که در ساعات اولیه پس از حمله، وزارت خارجه جمهوری اسلامی با انتشار بیانیه‌ای از «وقایع تجمع مقابل سفارت انگلیس ابراز تاسف» کرده بود.
مهدی خلجی، عضو ارشد “موسسه واشنگتن در مورد سیاست‌های خاورمیانه”، در گفت‌و‌گو با دویچه وله آزادی بازداشت‌شدگان حمله به سفارت بریتانیا را امری «طبیعی» می‌خواند.
به گفته خلجی، «لباس‌شخصی‌ها و بسیج با هدایت سپاه پاسداران به سفارت بریتانیا حمله کرده‌اند و طبیعتا بخش دیگر حاکمیت یعنی قوه قضائیه زمینه را برای فرار این افراد از قانون مهیا می‌کند».
دویچه وله: موضع‌گیری دولت و وزارت خارجه ایران درباره حمله به سفارت بریتانیا نسبت به مواضع مجلس و اصول‌گرایان حاکم، متفاوت به نظر می‌رسد. ریشه این موضع‌گیری متفاوت چیست؟ آیا سکوت تلویحی دولت ایران ناشی از تفاوت دیدگاه با دیگر بخش‌های حاکمیت درباره حمله به سفارت بریتانیا است یا در داخل ایران درباره واکنش‌ها به این حمله به نوعی تقسیم کار صورت گرفته است؟
مهدی خلجی: مشخص است لباس‌شخصی‌ها و بسیج با هدایت سپاه پاسداران به سفارت بریتانیا حمله کرده‌اند. طبیعتا، سپاه پاسداران، بسیج و لباس‌شخصی‌ها تحت امر دولت، رئیس‌جمهور یا وزارت خارجه نیستند.
آن بخش از حاکمیت که مستقیما مسبب این اتفاق است، در این‌باره بسیار روشن موضع‌گیری کرده و به نظر نمی‌رسد که غافل‌گیر شده باشد.
این احتمال وجود دارد که وزارت خارجه یا شخص رئیس‌جمهور از این موضوع خبر نداشتند و غافل‌گیر شده باشند. احتمال اختلاف نظر بین آنها و مسببان حادثه سفارت بریتانیا وجود دارد.
در روزهای اخیر برادران لاریجانی خود را مدافع حمله‌ی به گفته آنان “دانشجویان” به سفارت بریتانیا معرفی کرده‌اند. به نظر شما موضع‌گیری برادران لاریجانی درباره حمله به سفارت بریتانیا تا چه حد از قبل با آیت‌الله خامنهای چک شده و سخنان آنان نظر آیت‌الله خامنهای است؟
اصولا برادران لاریجانی فاقد هویت سیاسی هستند. به این معنی که برکشیده و دست‌پرورده آیت‌الله خامنهای هستند. اگر قدرت و سخنی دارند برآمده از سخن آیت‌الله خامنهای است. هیچ پایگاه اجتماعی و وزن سیاسی به طور مستقل نداشته‌اند.
همواره سخنگو یا به چشم کسانی که مطیع و نزدیک رهبر هستند، دیده شده‌اند. در نتیجه می‌توان تعبیر کرد آنچه برادران لاریجانی می‌گویند، با موافقت ضمنی یا آشکار آیت‌الله خامنهای است.
رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه ایران، از برخورد با “متخلفان” حمله به سفارت بریتانیا و پیگیری قوه قضائیه ایران صحبت کرده ولی همزمان ۱۱ نفر از افرادی که به گزارش رسانه‌های ایران بازداشت شده بودند، آزاد شده‌اند. این تناقض ناشی از تناقض عکس‌العمل‌ها در داخل ایران است یا فکر می‌کنید پس از اعلام بسته‌شدن سفارت بریتانیا از سوی بریتانیا، قوه قضائیه ایران نیازی به ادامه پیگیری ندیده است؟
همان‌طور که قبلا گفتم برادران لاریجانی که یکی‌شان در راس قوه قضائیه قرار دارد به آقای خامنهای منسوب است و رأی مستقلی از آقای خامنهای ندارد. اگر بپذیریم نیروهای تحت فرمان آقای خامنهای حمله به سفارت بریتانیا را سازمان‌دهی کرده‌اند، طبیعی است که قوه قضائیه عزم جدی برای مقابله با متخلفان از قانون ندارد.
باید این نکته را در نظر گرفت که این نخستین بار نیست که در زمان جمهوری اسلامی به یک سفارت خارجی حمله می‌شود. از زمان حمله به سفارت آمریکا و اشغال سفارت آمریکا تا امروز ده‌ها بار سفارت‌خانه‌های مختلف اروپایی از جمله سفارت بریتانیا بارها مورد حمله قرار گرفته‌اند. اما هیچ‌گاه نشنیدیم که حمله‌کنندگان، اشغال‌کنندگان و متخلفان از قانون در این زمینه محاکمه شوند و محکوم به مجازات نقدی یا حبس شوند.
بنابراین در جمهوری اسلامی خیلی عجیب نیست که قوه قضائیه هیچ‌گونه عزمی نداشته باشد. چون قوه قضائیه در همان حلقه قدرتی قرار دارد که این متخلفان از قانون قرار دارند.
بخشی از حاکمیت حمله به سفارت بریتانیا را سازمان می‌دهد، طبیعتا بخش دیگر حاکمیت یعنی قوه قضائیه زمینه را برای فرار این افراد از قانون مهیا می‌کند.
در حالی که سخنگوی وزارت خارجه ایران، رئیس و نمایندگان مجلس، حمله همزمان مهاجمان به سفارت و باغ سفارت در قلهک را “حرکتی خودجوش” می‌نامند، دلایل مطرح شده برای در ارتباط نبودن این افراد با بخش‌هایی از حاکمیت ایران را قانع کننده می‌بینید؟
در ایران هیچ امر خودجوشی وجود ندارد. عزاداری‌های مذهبی خودجوش نیستند، مساجد خودجوش نیستند، تظاهرات خودجوش نیستند و این‌گونه اقدامات خودجوش نیستند. این شوخی تلخی است که یک نظام تمامیت‌خواه با افکار عمومی در داخل و خارج انجام می‌دهد.
در شرایطی که حتی برای انتشار یک کتاب با تیراژ ۵۰۰ جلد مشکلات بسیاری وجود دارد یا برای برگزاری مراسم ترحیم کسی که ۵۰ یا ۶۰ سال پیش درگذشته، با فشار و حمله نیروهای امنیتی مواجه می‌شود، باور کردن خودجوش بودن حمله به سفارت بریتانیا بسیار کودکانه است.
اگر هم بپذیریم این حمله خودجوش صورت گرفته، زمانی می‌توان آن را اثبات کرد که قوه قضائیه با این افراد مقابله کند و آنها را محاکمه علنی کند و مجازات قانونی را برای آنها در نظر بگیرد. وقتی این افراد مرتب از قانون می‌گریزند و قوه قضائیه هیچ اقدامی نمی‌کند، طبیعتا خودجوش خواندن این حرکات اقدامی فریب‌کارانه است.
حسین کرمانی
تحریریه: پارسا بیات